Nie ma drugiego takiego w Polsce. Muzeum Zduńskie Opowieści w Szczecinie celebruje kunszt zduńskiego rzemiosła

Dziś piec kaflowy to raczej ozdoba, artefakt przypominający o minionej epoce. O fascynującej historii zduńskiego rzemiosła i pieców kaflowych opowiada szczecińskie Muzeum Zduńskie Opowieści. To nie tylko jedyne w Polsce tego typu muzeum, ale również miejsce tworzone z pasją.   

Nie ma drugiego takiego w Polsce. Muzeum Zduńskie Opowieści w Szczecinie celebruje kunszt zduńskiego rzemiosła

Ekspozycja z ozdobnymi kaflami. Zdjęcie: Muzeum Zduńskie Opowieści

Kupując mieszkania w kamienicy, często dostaje się je w pakiecie ze starymi, niedziałającymi już piecami kaflowymi. Niektórzy podczas remontu usuwają relikt przeszłości i wystawiają go na jeden z portali z ogłoszeniami. Tam stare, przedwojenne piece kaflowe osiągają zawrotne kwoty.

Miłośnicy stylistyki retro i klimatu starych kamienic decydują się często zachować piec, odnawiając go lub wymieniając na model znaleziony na przykład na wspomnianych portalach. Popularnym sposobem na przywrócenie mu blasku jest wymiana kafli – dzisiaj mamy do wyboru zarówno kafelki utrzymane w nowoczesnej stylistyce, jak i ciekawie prezentujące się modele retro.

Muzeum Zduńskie Opowieści w Szczecinie

Skoro mowa o kaflach retro, w Szczecinie znajdziemy wyjątkowe miejsce, które zachwyci wielbicieli tej stylistyki, ale również wszystkich estetów, miłośników historii oraz zduńskiego kunsztu rzemieślniczego.

Mowa o Muzeum Zduńskie Opowieści, które działa od stycznia 2023 roku. Mimo niewielkiej przestrzeni udało się zgromadzić tam ponad 2000 artefaktów! Muzeum Zduńskie Opowieści jest jedynym takim miejscem w Polsce. Podzielone na pięć pomieszczeń, mieści się na dwóch poziomach dawnej XIX-wiecznej stajni zlokalizowanej w podwórzu narożnej kamienicy. 

Ozdobny kafel centralny z wizerunkiem sowy, symbolu mądrości. Zdjęcie: Muzeum Zduńskie Opowieści

Założycielami muzeum są Maciej Burdzy, mistrz zduński i Maria Grzybek, artystka ceramiczka. Oprócz działalności muzealnej, oboje organizują zloty, konferencje, prelekcje, wystawy, a także warsztaty ceramiczne i zduńskie. Jak sami przyznają, ich życie, to zawodowe i prywatne, od lat kręci się wokół ceramiki, kafli i zduństwa, a marzenie o założeniu miejsca, które gromadziłoby „zduńskie opowieści”, kiełkowało w ich głowach już od dawna. W końcu się udało, a stworzone przez nich muzeum jest doskonałym dowodem na to, że z marzeń i pasji nie warto rezygnować. W końcu marzenia są po to, żeby je z determinacją spełniać, a pasja nadaje naszemu życiu smaku i może inspirować innych. 

- Mimo iż nasze muzeum jest niewielkie, to zmieściliśmy w nim nasz świat. Co niedzielę dzielimy się nim z naszymi gośćmi, którzy odwdzięczają się nam własnymi opowieściami, zazwyczaj zduńskimi. Muzeum gości rodziny, znajomych, turystów z kraju i zagranicy oraz grupy uczniów, którzy z naszą pomocą dostrzegają piękno w starych przedmiotach - mówi nam Maria Grzybek.

Fragment ekspozycji kafli biskwitowych - fryzy, zwieńczenia. Zdjęcie: Muzeum Zduńskie Opowieści

Muzeum Zduńskie Opowieści może też pochwalić się kolejnym sukcesem. Od kilku dni działa również nowa pracownia z kolejną ekspozycją, którą można zwiedzać. A w niej m.in.: kafle ozdobne stare i współczesne, pancerz stalowy w kształcie pieca kaflowego, który w latach swojej świetności ogrzewał budynek dawnej straży granicznej w Sośniach, zrekonstruowany piec w stylu art déco, a także prace własne Marii i Macieja. 

Co zobaczysz w Muzeum Zduńskie Opowieści?

W pierwszym pomieszczeniu na parterze znajduje się ekspozycja szkliwionych kafli podstawowych, narożnych i ozdobnych. Właściciele zbudowali tu również zarys czterech pieców kaflowych z przełomu XIX i XX wieku, nad którymi umieścili archiwalne cytaty z dawnej literatury. Tu również ulokowano kasę, której blatem roboczym jest… 100-letnia lodówka! 

Drugie pomieszczenie na parterze mieści ponad 170 drzwiczek piecowych, w tym wiele z sygnaturą producenta lub zduna. Zwiedzanie umila słynna piosenka Kabaretu Starszych Panów pt. „Ostatni zdun – kaloryferów wróg”. 

Fragment ekspozycji na parterze. Zdjęcie: Muzeum Zduńskie Opowieści

Najbardziej różnorodna część ekspozycji znajduje się na piętrze, w pomieszczeniu z czarnymi ścianami. Są tu kafle złocone i białe ozdobne oraz modele odwrócone tyłem, by łatwiej było dojrzeć sygnaturę. Kolorytu ekspozycji dodają rozetki, miniaturki oraz płytki ścienne i podłogowe. W podświetlonych gablotach można ujrzeć próbnik kafli miśnieńskich, sfinksa, a także archiwalne katalogi. Nie brakuje też oryginalnych narzędzi zduńskich. Kilkuminutowy film wyświetlany na ekranie pomaga wyobrazić sobie, jak dawniej formowano kafle. 

Ekspozycja na piętrze - kafle złocone i białe. Zdjęcie: Muzeum Zduńskie Opowieści

W pomieszczeniu z niebieskimi ścianami, do którego prowadzi niewielki korytarzyk z tzw. kolumną łazienkową, wyeksponowano kolekcję ponad 350 sygnowanych cegieł szamotowych i budowlanych. Tu również wyświetlany jest film, dzięki któremu można się dowiedzieć, jak dawniej produkowano cegły. Na uwagę zasługuje również kolekcja biskwitowych elementów piecowych: antyfisów (zwanych potocznie koronami), gzymsów, fryzów oraz destruktów, które są świadkiem minionych czasów. 

Ekspozycja na piętrze - cegły szamotowe i budowlane z sygnaturami. Zdjęcie: Muzeum Zduńskie Opowieści

Przechodząc do ostatniego pomieszczenia, tzw. pokoju błękitnego, można na chwilę przenieść się do przeszłości. Oprócz trzonu kuchennego kaflowego, trzonu pralniczego, piecyków kuchennych i dużego pieca piekarniczego, są tutaj kuchenne kafle kwadratelowe, akcesoria, zioła, przepisy kulinarne, makatki, klamerki, miski, węglarki i wszystko, co w dawnym domu było potrzebne do życia. A gdyby ktoś potrzebował instrukcji jak konserwować piec kuchenny z lat 50., to wystarczy, że zapozna się z wyświetlanym na ekranie archiwalnym filmem instruktażowym. 

Rekonstrukcja ściany pieca piekarniczego. Zdjęcie: Muzeum Zduńskie Opowieści

Muzeum Zduńskie Opowieści mieści się przy ul. A. Małkowskiego 26/U2 w Szczecinie, natomiast nowo otwarta Pracownia Zduńskie Opowieści przy ul. Dworcowej 19/U5. Muzeum jest czynne w każdą niedzielę, w godzinach 12-15 (ostatnie wejście o 14).

Zobacz też: 

Czytaj więcej