Modernizm. Architektura Polski i Włoch 1918-1943. Wystawa fotografii Michała Łukasika

Wystawa fotografii Michała Łukasika

Wystawa „Modernizm. Architektura Polski i Włoch 1918-1943” swoją premierę miała w maju 2023 r. we Włoskim Instytucie Kultury w Warszawie. W tym samym roku została zaprezentowana również na międzynarodowej konferencji naukowej „Modernizm w Europie – modernizm w Gdyni”. Od 1 do 29 marca 2024 fotografie Michała Łukasika będzie można zobaczyć w Instytucie Kultury Włoskiej. Później wystawa ruszy w dalszą podróż – do Politechniki Poznańskiej.

Dawna Pocztowa Kasa Oszczędności w Krakowie, 1922-25. Zdjęcie: Michał Łukasik

Akademia Wychowania Fizycznego im. Józefa Piłsudskiego w Warszawie, 1929. Zdjęcie: Michał Łukasik

Cykl obejmujący blisko 100 fotografii jest efektem kilkuletnich podróży Michała Łukasika śladami architektury modernistycznej Polski i Włoch. Na wystawie zostaną pokazane budynki m.in. z Rzymu, Neapolu, Mediolanu, Wenecji, Bari, Warszawy, Krakowa, Gdyni, Katowic, Łodzi, a także wielu innych polskich i włoskich miast. Zdjęcia obejmują głównie polsko-włoskie gmachy edukacji, władzy, użyteczności publicznej, kultury, sportu oraz architektury mieszkaniowej z okresu modernizmu (lata 20. i 30.).

Wyjątkowość tej architektury polega na prostocie i elegancji, a także na nowatorskich metodach budownictwa. Modernizm rezygnował z dawnych form i stylów – odrzucał przepych, nadmiar dekoracji i zdobień.

Dawna Izba Skarbowa i biura w Neapolu, 1933-37. Zdjęcie: Michał Łukasik

Modernizm a polskiej i włoskiej architekturze

Mogłoby się wydawać, że włoska i polska architektura modernistyczna nie mają ze sobą nic wspólnego oprócz czasów, w których powstały. Jest w tym sporo prawdy – w końcu w każdym z tych krajów modernizm przybierał zupełnie inne formy i wynikał z zupełnie innych potrzeb.

W latach 20., w Polsce nastąpił zwrot ku przeszłości – państwo, które przez 123 lata nie istniało na mapie świata, próbowało na nowo zdefiniować swoją tożsamość. Rozpoczęto również poszukiwania nowego stylu, który z jednej strony miałby nawiązywać do bogatej historii Polski, a z drugiej – spoglądał w przyszłość.

Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, 1924-35. Zdjęcie: Michał Łukasik

Dawne Ministerstwo Prac Publicznych w Bari, dziś siedziba władz regionu Apulia, 1932-34. Zdjęcie: Michał Łukasik

Parking miejski w Wenecji 1931-34. Zdjęcie: Michał Łukasik

Co ciekawe, w tym samym czasie we Włoszech całkowicie zanegowano przeszłość. Futuryzm włoski skupił się na postępie technologicznym, kulcie młodości, burzeniu dotychczasowego porządku i budowaniu „nowej Italii”.

Jednak pod koniec lat 30. widać już liczne podobieństwa między architekturą Włoch i Polski, co doskonale uchwycił na swoich fotografiach Michał Łukasik. Budynki charakteryzuje monumentalizm i geometryczne formy. Ciekawym znakiem czasów są gmachy użyteczności publicznej, które z założenia miały oddziaływać na wyobraźnię obywateli i podkreślać siłę ówczesnych władz oraz ustroju politycznego. Je również zobaczymy na wystawie w krakowskim WIK-u.

Dzielnica EUR, dawna siedziba urzędów, Rzym, 1937-39. Zdjęcie: Michał Łukasik

Dworzec Kolejowy Milano Centrale w Mediolanie, 1931. Zdjęcie: Michał Łukasik

• wystawa