Architektura sytuuje się gdzieś między infrastrukturą a sztuką. Jest pragmatyczna, ale ma też moc oddziaływania. Inspiruje, skłania do refleksji, sprawia, że myślisz – twierdz Ben van Berkel, założyciel UNStudio. To holenderskie biuro znane jest z takich awangardowych realizacji, jak inspirowane tradycyjnymi karawanserajami stacje metra w katarskiej Dosze czy wiszący most Erazma w Rotterdamie. Opracowuje też nowe materiały budowlane, prototypy elementów konstrukcyjnych oraz drukowanych w 3d butów. Właśnie dobiega końca ich premierowa realizacja w Polsce. To warszawski wieżowiec The Bridge, który jako pierwszy projekt biurowy w Europie Środkowo-Wschodniej otrzymał prestiżowe certyfikaty SmartScore i WiredScore, przyznawane najbardziej zaawansowanym technologicznie budynkom na świecie. Oddanie obiektu do użytku przewidziano na pierwszy kwartał 2025 roku. Inwestor zapowiada, że wysokie na 18 metrów lobby będzie ogólnodostępne i połączone ze znajdującym się po sąsiedzku socrealistycznym gmachem Wojskowych Zakładów Graficznych, gdzie nową siedzibę znajdzie Instytut Francuski.
Wieżowiec The Bridge w Warszawie (proj. UNStudio i PBPA Projekt) będzie mierzyć 174 m. Biurowiec zostanie połączony z zabytkowym budynkiem dawnej siedziby wydawnictwa Bellona, pochodzącym z 1958 roku. Zdjęcie: UNStudio
Inspiracji i refleksji z pewnością dostarczać będzie też nowy budynek Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego według konkursowego projektu pracowni Bujnowski Architekci i Projekt Praga, biura z listy AD100. Sześciokondygnacyjny obiekt na Ochocie zostanie udostępniony w pierwszym półroczu, oferując studentom dużą aulę, kilkadziesiąt sal dydaktycznych rozplanowanych wokół przestronnego atrium i taras na dachu. Atrium i taras służyć mają jako stymulujące miejsce spotkań i integracji użytkowników oraz osób odwiedzających budynek. Karolina Tunajek, współprowadząca biuro Projekt Praga, zwraca uwagę na przyświecającą autorom ideę otwartości. – Staraliśmy się, by odpowiadała charakterowi współczesnej edukacji, opartej na dialogu, wymianie wiedzy, interakcji i współpracy. Zawiera się w tym również zagadnienie otwarcia obiektu na zewnątrz i jego miastotwórcza rola – tłumaczy.
W nowym budynku Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego (proj. Piotr Bujanowski Architekci i Projekt Praga) znajdą się nie tylko pomieszczenia dostosowane do potrzeb pracy klinicznej i terapeutycznej, ale też laboratorium badań zachowania zwierząt i interakcji człowieka ze zwierzętami. Zdjęcie: Projekt Praga
Na jesieni ma być z kolei gotowa nowa siedziba Akademii Muzycznej w Bydgoszczy według projektu plus3 Architekci oraz długo wyczekiwana podstawówka przy ul. Konstruktorskiej w Warszawie pracowni WWAA. Jej budowę finansuje Grupa Echo Investment w ramach tzw. specustawy mieszkaniowej. Firma zobowiązała się do wybudowania placówki i przekazania jej samorządowi w zamian za zgodę na realizację tuż obok dużego osiedla, bo plan miejscowy przewiduje tam działalność usługową. – Szczególnie się cieszę z tego, że będzie to miejsce również dla okolicznych mieszkańców. Choć działka była niewielka, udało nam się wygospodarować nieogrodzony plac wejściowy z zielenią, siedziskami oraz bezpośrednim przejściem do biblioteki i skrzydła sportowego, które mogą funkcjonować również po godzinach działania szkoły – mówi Natalia Paszkowska z WWAA. Projektantka jest też autorką „Standardów architektonicznych dla szkół”, specjalnego przewodnika opracowanego na zlecenie stołecznego ratusza, aby usprawnić projektowanie i modernizację obiektów oświatowych w Warszawie. To pierwszy w Polsce tego rodzaju informator, a szkoła na Konstruktorskiej ma być obiektem modelowym, pierwszym uwzględniającym zawarte w nim wytyczne.
Nowa siedziba Akademii Muzycznej w Bydgoszczy (proj. plus3 Architekci). Zdjęcie: plus3 Architekci
Budynek oparto na sekwencji dziedzińców, zewnętrznych, jak wspomniany plac wejściowy, i wewnętrznych. – Chcieliśmy uniknąć struktury, w której wszystkie sale lekcyjne wychodzą na podłużny korytarz. Staraliśmy się je pogrupować w klastry: po trzy klasy wychodzące na wspólną, małą przestrzeń rekreacyjną – opowiada Paszkowska. Architekci dużo uwagi poświęcili na zaproponowanie różnych możliwości wyprowadzania zajęć lekcyjnych na zewnątrz. – W szkołach skandynawskich edukacja w ruchu popularna jest od dawna. Aktywność nie tylko ułatwia dzieciom koncentrację, ale też przyswajanie wiedzy. Nawet lekcję matematyki można przeprowadzić na dworze – podkreśla architektka.
Szkołę podstawową przy ul. Konstruktorskiej w Warszawie (proj. WWAA) przewidziano dla 450 uczniów. Trzykondygnacyjny budynek pomieści klasy lekcyjne, nowoczesną salę gimnastyczną, bibliotekę i stołówkę. Zdjęcie: Michał Dołbniak dla WWAA
Podobne rozwiązania inne biuro z listy ad100, Medusa Group, wprowadziło w projekcie wioski edukacyjnej w Kleczy Dolnej koło Wadowic. To tzw. Campus Bemke, położone w bezpośrednim sąsiedztwie klasztoru pallotynów nowe centrum oświatowo-rekreacyjne z prowadzonymi przez księży placówkami oświatowymi, zapleczem sportowym i kinoteatrem. W pierwszym etapie powstała tu szkoła dla uczniów klas IV-VIII. Ma zacząć działać w lutym. – To już trzecia placówka edukacyjna w naszym portfolio, po prywatnym liceum Akademeia na warszawskim Wilanowie i międzynarodowej szkole, którą projektowaliśmy w Dhace. Za każdym razem potrzeba było wyrazistego pomysłu, odpowiadającego lokalnym uwarunkowaniom. Kluczowa była współpraca z przyszłymi użytkownikami. My tłumaczyliśmy nauczycielom, dlaczego taki układ, taka forma, oni opowiadali o swoich potrzebach – mówi Przemo Łukasik z Medusy. Dodaje, że kampus ma też ambicje stać się miejscem integracji lokalnej społeczności. – Elastyczne i wielofunkcyjne sale będą służyły organizacji wydarzeń szkolnych, ale też inicjatyw okolicznych mieszkańców – tłumaczy.
Szkoła na terenie Campusu Bemke (proj. Medusa Group). Choć poszczególne bryły wyglądają na oddzielne, w rzeczywistości się ze sobą łączą na poziomie parteru. Zdjęcie: Medusa Group
Przestrzeń rekreacyjną dla mieszkańców oferować będzie również nowa siedziba ośrodka szkoleniowego Okręgowej Izby Lekarskiej w Gdańsku. Kompleks, autorstwa pracowni Toprojekt z Rybnika, zostanie oddany do użytku w połowie roku. Koncepcję założenia Izba, będąca w istocie jednostką samorządu zawodowego, nie instytucją publiczną, zdecydowała się wybrać w konkursie architektonicznym. W jej imieniu przeprowadziła go firma A2P2 architecture & planning, zajmując się całą procedurą, od wypracowania programu i warunków konkursowych po dobór zaproszonych uczestników i sędziów. Wysiłek się opłacił. Będzie to pierwszy tego typu zespół w Polsce zrealizowany zupełnie od podstaw. Dwa budynki o charakterze zatopionych w zieleni pawilonów pomieszczą strefę szkoleniową oraz część noclegową i gastronomiczną, otwartą też dla gości z zewnątrz.
Nowy zespół szkoleniowy Okręgowej Izby Lekarskiej w Gdańsku (proj. Toprojekt) zaplanowano przy ul. Dębinki w dzielnicy Aniołki. Elewacje pokryto imitującymi cegłę elastycznymi płytkami klinkierowymi Elastolith. Zdjęcie: Toprojekt
Późną wiosną ma zostać ukończony również plac Centralny w Warszawie, wygospodarowany ze środkowej części dawnego placu Defilad. Projekt założenia oddaje w przestrzeni fantomową mapę istniejącej tu przed wojną gęstej zabudowy. Opracował go A-A Collective. Brukowane alejki przypo#minać mają układ dawnych ulic, a trawniki będą mieć obrysy przedwojennych kamienic. Od strony ul. Marszałkowskiej, a więc tuż obok nowego gmachu Muzeum Sztuki Nowoczesnej, znajdzie się staw o nieregularnym kształcie, który ma odtwarzać obrys jednego z dziedzińców historycznych czynszówek.
Fragment Placu Centralnego w Warszawie (proj. A-A Collective). Zieleń pojawi się m.in. przed głównym wejściem do PKiN oraz przed teatrem Studio. Docelowo teren zostanie obsadzony ponad setką drzew. Zdjęcie: A-A Collective
Ważą się za to losy Europejskiego Centrum Filmowego Camerimage w Toruniu (według konkursowego projektu biura Baumschlager Eberle z 2021 roku). W 2025 roku zostanie oddane do użytku studio filmowe, ale realizacja ogromnego centrum festiwalowego z przestrzenią wystawowo-targową i halami zdjęciowymi została wstrzymana. Na początku października Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego wycofało się z finansowania inwestycji, która miała pochłonąć 600 mln zł. Trwają rozmowy w sprawie nowej formuły współprowadzenia instytucji. Władze województwa kujawsko-pomorskiego wraz z prezydentem miasta są zdeterminowane, by obiekt zrealizować.
Centrum filmowe Camerimage w Toruniu (proj. Baumschlager Eberle). Niewielki obiekt z lewej to będące na ukończeniu studio filmowe. Zdjęcie: Baumschlager Eberle Architekten
Zobacz też:
- Otwarcie polskiej ambasady w Berlinie. Nowoczesny budynek mieści się w prestiżowej części miasta
- Centrum Sztuki i Nauki o Drewnie Xylopolis. Projekt WXCA nawiązuje do Pawilonu Polskiego EXPO 2020
- Zabytkowy Szyb Krystyna w Bytomiu odzyska dawny blask. Powstaną tu biura i lokale użytkowe
