Rewitalizacje we współczesnych miastach
Ideą rewitalizacji jest wykorzystanie starej struktury miejskiej do stworzenia nowej jakości architektonicznej, odpowiadającej potrzebom współczesnych mieszkańców miast. Przy tym udowadnia, że zrewitalizowane centra miast mogą być atrakcyjnym miejscem do życia, dając jednocześnie praktyczną odpowiedź na problem „pustynnienia” miejskich śródmieść i „rozlewania się” aglomeracji.
Kształtowanie krajobrazu miejskiego poprzez rewitalizację wymaga architektonicznego kunsztu, ale też rozumienia i poszanowania tradycji. Łączy się bowiem historię z nowoczesnością, czyniąc wspólnym mianownikiem potrzeby mieszkańców.
W krajach Europy Zachodniej rewitalizacja jest praktykowana z sukcesami od wielu lat. Doskonale wpisuje się w ideę zrównoważonych miast. Oprócz przeciwdziałania suburbanizacji i poprawy wizerunku miast ma ona również wymiar społeczny – ogranicza wyludnianie się miejskich centrów i wzbogaca je o nowe funkcjonalności.
Pierzeja wzdłuż Placu Dworcowego - wizualizacja. Zdjęcie: Konior Studio
Coraz częściej potencjał obiektów historycznych dostrzegają także inwestorzy w Polsce, adaptując je na cele kulturalne, biurowe, handlowe czy usługowe. To, że rewitalizacja pobudza rozwój miast i poprawia jakość przestrzeni publicznej, potwierdzają choćby krakowskie Dolne Młyny, katowicki Nikiszowiec, łódzka Manufaktura, bydgoska Wyspa Młyńska czy gdańskie Dolne Miasto. Tego typu inwestycje pokazują, że odnowa starych dzielnic lub obiektów ma olbrzymi potencjał zarówno kulturowy, jak i ekonomiczny.
Szczególną rolę w procesie rozwoju współczesnych miast odgrywa rewitalizacja historycznej zabudowy kwartałowej. Przywraca ona bowiem tradycyjną zabudowę miejską z siatką ulic, placami i parkami.
Kwartał Dworcowa – rewitalizacja zespołu kamienic w Katowicach
Widząc rewitalizacyjny potencjał jedenastu zabytkowych kamienic znajdujących się naprzeciwko dawnego dworca w Katowicach, Grupa Epione postanowiła w nie zainwestować i tchnąć życie w ten nieco podupadły fragment Śródmieścia. Przygotowanie projektu rewitalizacji Kwartału Dworcowa (jak nazwano nową inwestycję) powierzono pracowni Konior Studio.
Rewitalizacja Kwartału Dworcowa zakłada przekształcenie parterów wszystkich kamienic przylegających do chodników i placu w lokale usługowo-gastronomiczne. Zrównując ich posadzki z poziomem chodnika, uczyni się je bardziej dostępnymi i przestronnymi. Zmianie ulegną także okna piwnic i parteru. W miejscu dotychczasowych pojawią się współczesne panoramiczne witryny i wejścia z markizami. Dzięki temu nowo powstałe lokale usługowo-gastronomiczne zostaną lepiej doświetlone naturalnym światłem, zyskają nowoczesny charakter i wizualnie „otworzą się” na Plac Dworcowy. Dodatkowo wejścia do hoteli i biur zyskają reprezentacyjny charakter, podkreślając tym samym wyjątkowość zabytkowych kamienic.
Zabytkowa kamienica narożna, widok od strony Placu Dworcowego - wizualizacja. Zdjęcie: Konior Studio
Warto wspomnieć, że w mansardowym poddaszu unikalnej kamienicy u zbiegu ulic Dworcowej i Mielęckiego powstaną strefa SPA i wysokiej klasy apartamenty hotelowe. Z kolei wewnątrz kwartału zostanie wykonany podziemny parking, do którego brama wjazdowa znajdzie się w parterze istniejącej kamienicy przy ulicy Mielęckiego.
Na archiwalnych fotografiach przedstawiających kamienicę usytuowaną na styku ulic Dyrekcyjnej i Dworcowej, naprzeciwko Hotelu Monopol, widnieje charakterystyczna kopuła zwieńczona iglicą. Została ona usunięta w trakcie jednej z przebudów zabytkowego budynku. Według projektu rewitalizacyjnego pojawi się w tym miejscu zaokrąglona, współczesna nadbudowa, która będzie reinterpretacją elementu historycznej architektury.
Projekt autorstwa pracowni Konior Studio zakłada również praktyczne wykorzystanie dachów. Oprócz roślinności pojawią się tam również panele fotowoltaiczne, będące źródłem „czystej” energii, a od strony ulic Mielęckiego i Staromiejskiej – tarasy rekreacyjne, dzięki czemu powstanie efektowna przestrzeń użytkowa. Dodatkowo znajdą się tam świetliki doświetlające zadaszony dziedziniec i strefę SPA.
Narożnik Placu Dworcowego i ul. Dyrekcyjnej - wizualizacja. Zdjęcie: Konior Studio
W rewitalizowanych i na nowo zbudowanych obiektach architekci wykorzystają zachowane historyczne elementy kamienne, stalowe i drewniane. Kunsztowne detale, motywy roślinne i ornamenty również zostaną pieczołowicie zrekonstruowane.
Renowacji zostaną więc poddane fasady wszystkich kamienic (ciosy kamienne, tynki, cegła, sztukaterie, gzymsy) i zdobiące je detale sztukatorskie oraz wykonane z piaskowca cokoły. Wśród odnowionych elementów historycznej architektury znajdą się między innymi gzymsy, rzeźby, obramowania okien, pilastry, iglice wieńczące lukarny, a nawet balkony. Odtworzone zostaną pierwotne boniowania narożników i stolarka okienna oraz drzwiowa. Dzięki tym zabiegom architekci przywrócą historyczny wygląd elewacjom secesyjnych kamienic.
