Nieistniejące kina Warszawy
Przed II wojną światową w Warszawie działało 69 kin stałych. W 1945 roku w Warszawie funkcjonowały cztery kina, natomiast w latach 80. było ich już ponad pięćdziesiąt. Niestety większość kultowych kin nie przetrwała zmian ustrojowych i konkurencji z ogromnymi multipleksami – część budynków zburzono, a w części urządzono kluby oraz teatry.
Poniżej przypominamy 5 nieistniejących kin Warszawy, które wciąż uznawane są za miejsca kultowe.
Kino Femina
Kino Femina powstało w 1938 roku w kamienicy przy ul. Leszno 35 (dzisiaj: al. Solidarności 115). Repertuar kina skierowany był przede wszystkim do kobiet. W czasie II wojny światowej obszar kina Femina został włączony do getta, a samo kino przemianowano tymczasowo na teatr. W 1958 roku w miejscu dawnego teatru ponownie uruchomiono kino, zachowując jego historyczną nazwę. Ostatni seans w kinie Femina odbył się 21 września 2014 roku – wyświetlono wtedy film „Miasto 44”. W 2016 roku w miejscu kina otwarto sklep Biedronka, ale na elewacji wciąż mieści się neon kina Femina.
Kino Polonia
Było to drugie, po Syrenie, uruchomione kino w wyzwolonej Warszawie – i pierwsze po lewobrzeżnej stronie miasta. Kino Polonia mieściło się w lokalu przedwojennego kina Imperial przy ul. Marszałkowskiej 56. Pierwszy ekran w 1945 roku uszyto ze skrawków ekranów znalezionych w ruinach Warszawy. W 2005 roku popadający w ruinę budynek przejęła Fundacja Krystyny Jandy i w dawnych salach kinowych urządziła Teatr Polonia, który mieści się tu do dziś.
Kino Moskwa
Kino Moskwa wg projektu Kazimierza Marczewskiego i Stefana Putowskiego otwarto w 1950 roku. Było największym kinem w powojennej Warszawie i mogło pomieścić ponad 1000 widzów. Oprócz tego kino Moskwa jest bohaterem jednej z najsłynniejszych fotografii z okresu stanu wojennego – opancerzony pojazd milicji stoi przed kinem, na którym widnieje afisz promujący film „Czas apokalipsy”. Kino Moskwa zburzono w 1996 roku i w jego miejsce zbudowano galerię handlową Europlex. Z dawnego budynku kina Moskwa zachowały się posągi lwów, które do dziś stoją przed Europleksem.
Kino Moskwa - zdjęcie archiwalne. Zdjęcie: NAC
Kino W-Z
Przy ul. W 1950 roku oddano do użytku nowo wybudowane kino W-Z mieszczące się na Woli, przy ul. Leszno 17. Modernistyczny budynek na planie rotundy zaprojektował Mieczysław Piprek. Architekt był również autorem innych budynków kin, m.in. Ochoty czy Iluzjonu. Nazwa kina W-Z wzięła się od jego lokalizacji – budynek mieścił się na końcu trasy W-Z (wschód-zachód). Ostatni film wyświetlono w kinie W-Z w 1991 roku, później mieścił się tutaj kultowy klub Fugazi. Następnie działał tu supermarket i klub „Dekadent”. W 2010 roku niszczejący budynek dawnego kina W-Z zburzono.
Kino Skarpa
Modernistyczny budynek kina zaprojektował Zygmunt Stępiński i Andrzej Milewski. Z zewnątrz kino Skarpa odznaczało się surową bryłą, którą ożywiały neony. Bogato zdobione były natomiast wnętrza, które zachwycały różnobarwnymi mozaikami. Kino Skarpa działało od 1960 do 2003 roku. Potem przez jakiś czas działał tu klub, a w 2008 roku budynek zrównano z ziemią i zbudowano luksusowy apartamentowiec. Słynne mozaiki z kina udało się uratować i przenieść do hospicjum na Ursynowie. Neon, który niegdyś zdobił wejście do kina Skarpa, dziś znajduje się w zbiorach Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.
Bonus – Kino Tęcza
Na koniec warto wspomnieć o legendarnym kinie Tęcza, które cudem uniknęło rozbiórki, mimo różnych perturbacji. Kino Tęcza mieściło się w dawnym budynku kotłowni centralnego ogrzewania osiedla Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej na Żoliborzu. W modernistycznym budynku otwarto kino latem 1945 roku i w takiej formie funkcjonował aż do 1989 roku. Później budynek kina stał się siedzibą kolektywu Akademia Ruchu. Obiekt zamknięto w 2017 roku, ale dzięki wpisaniu budynku do rejestru zabytków, dawne kino Tęcza uniknęło losu wymienionych wyżej kin. W 2024 roku ogłoszono, że kino Tęcza zostanie całkowicie odnowione i po zakończeniu prac stanie się siedzibą Centrum Kultury Filmowej im. Andrzeja Wajdy. Najprawdopodobniej kino Tęcza zostanie ponownie otwarte w 2027 roku.
Kino Tęcza, stan 2023 rok. Zdjęcie: UM Warszawa
Zobacz też:
