Kontrowersyjne witraże Claire Tabouret w Grand Palais
Wystawa „D’un seul souffle” (fr. jednym tchem) w Grand Palais prezentuje modele 1:1 witraży, które zastąpią sześć XIX-wiecznych witraży architekta Eugène’a Viollet-le-Duca, znajdujących się po południowej stronie katedry Notre Dame w Paryżu. Projekty wykonane przez Claire Tabouret zwyciężyły w konkursie zorganizowanym w 2024 roku przez Ministerstwo Kultury. Witraże wpisują się w szeroko zakrojony program odbudowy Notre-Dame, która ucierpiała w pożarze w 2019 roku. Prace przedstawiają scenę zesłania Ducha Świętego na Apostołów – a języki ognia nad ich głowami symbolicznie nawiązują do pożaru katedry.
Zdjęcie: Simon Lerat dla Grand Palais, 2025
Dla Claire Tabouret zwycięstwo w konkursie jest jak spełnienie najśmielszych marzeń. Dla opinii publicznej - kontrowersją. Nowe witraże mają bowiem zastąpić XIX-wieczne projekty, które w ogóle nie ucierpiały w pożarze (więc teoretycznie nie ma powodu, by je wymieniać). Wśród największych krytyków tego pomysłu znalazła się Narodowa Komisja ds. Dziedzictwa i Architektury, która uznała, że wymiana zabytkowych witraży na współczesne pozostaje w sprzeczności z międzynarodowymi wytycznymi dotyczącymi ochrony zabytków (m.in. Kartą Wenecką). W internecie powstała nawet petycja, którą podpisało niemal 300 tys. osób. Niedawno pozew domagający się zablokowania projektu wzniosło stowarzyszenie ochrony dziedzictwa Sites & Monuments. Wystawa projektów nowych witraży, którą można obecnie oglądać w Grand Palais wydaje się tylko dolewać oliwy do ognia.
Zdjęcie: Simon Lerat dla Grand Palais, 2025
Artystka postanowiła zabrać głos w tej sprawie, mówiąc, że „uważa tę debatę za niezwykle fascynującą”. Claire Tabouret zwraca uwagę, że XIX-wieczne witraże, których bronią konserwatorzy zabytków, zostały zamontowane w średniowiecznej katedrze wiele stuleci po jej zbudowaniu. Co więcej, renowacje i ingerowanie w wygląd Notre-Dame nie są czymś nowym: twórca XIX-wiecznych witraży, Eugène Viollet-le-Duc sam wprowadził w swoim czasie liczne zmiany w strukturze średniowiecznej budowli. - Idea transformacji i przekształcania jest wpisana w historię Notre-Dame. Zamrożenie katedry w jednym momencie historii byłoby czymś nienaturalnym – podkreśla Claire Tabouret.
Zdjęcie: Simon Lerat dla Grand Palais, 2025
Zresztą, artystka w swoich witrażach otwarcie nawiązuje do XIX-wiecznych oryginałów. Widać to najlepiej w geometrycznych wzorach tła, które Claire Tabouret zaczerpnęła z projektów Viollet-le-Duca. Podobnie jak witraże francuskiego architekta, które mistrzowsko operują światłem, współczesne projekty zostały pomyślane tak, by wpuścić do wnętrza katedry jak najwięcej naturalnego światła.
Zdjęcie: Simon Lerat dla Grand Palais, 2025
Instalacja nowych witraży planowana jest na koniec 2026 roku. Wizję artystki na szkło przełoży Atelier Simon-Marq, renomowana pracownia szklarska założona w 1640 roku w Reims. XIX-wieczne witraże z katedry Notre-Dame po demontażu trafią do muzeum.
Sprawdź, co zobaczyć w Paryżu:
- Znów można zwiedzać Grand Palais w Paryżu. Ikoniczny zabytek przeszedł gruntowną renowację
- Nowy paryski adres — przepiękna kawiarnia w Grand Palais
- 5 paryskich muzeów z dziełami impresjonistów, które musisz odwiedzić
