Dziś trudno wyobrazić sobie świat wzornictwa bez kwiatowych printów Marimekko, trudno zapomnieć o projektantach budynków stworzonych przez Alvara Aalato, gdzie prosta czystość i forma spajały się, z otaczając je przyrodą czy o ikonicznych dziś meblach Yrjö Kukkapuro.
Skandynawski modernizm
Twierdzenie, że wzornictwo odzwierciedla narodowe cechy charakteru, może budzić kontrowersje, to jednak uważa się, że wielu architektów i projektantów z krajów nordyckich w tym z Finlandii, przynależy do szeroko rozumianego kierunku nazywanego skandynawskim modernizmem.
Design uwzględniający potrzeby użytkowników do dziś jest kultywowany w fińskim wzornictwie. Zdjęcie: Getty Images
Podróżującą po Stanach Zjednoczonych 1953-1955 wystawa skandynawskiego wzornictwa z okazji Międzynarodowych Targów w Nowym Jorku zmieniła przekonanie o estetyce produktów pochodzących z krajów nordyckich. Charakterystyczne dla tego stylu było i jest nadal, wykorzystanie naturalnych materiałów, organiczne formy oraz szczególna prostota czy skromność w traktowaniu przestrzeni mieszkalnej i potrzeb człowieka.
Design organiczny
Choć często kojarzy z latami 40. i 50. XX wieku narodził się w latach 30. To właśnie fiński architekt Alvar Aalto stał się czołową postacią dla jego genezy i ewolucji. Jego formy mające źródło w świecie natury. W ten sposób Aalto zapoczątkował humanistyczną estetykę, opartą na czystej, ale płynnej linii. Owo połączenie organiczności z abstrakcją, sprawiły, że projekty jego mebli i wyrobów ze szkła (wazon Savoy) są ponadczasowe i czyste w swojej prostocie.
Design organiczny to podejście w projektowaniu, które czerpie inspirację z natury, form organicznych i procesów wzorów występujących w środowisku naturalnym. Styl zdobył popularność głównie w drugiej połowie XX wieku. Często utożsamiany jest z ruchem modernistycznym. Zdjęcie: Getty Images
Styl fiński
Na początku lat 50. XX wieku, za sprawą unikalnej kolekcji szkła firmy Iittala Finlandia zajęła wysoką pozycję w świecie współczesnego wzornictwa. Pełne wyrazu szklane formy zaprojektowane przez Tapio Wirkkala i Timo Sarpaneva podbiły serca międzynarodowej publiczności. Finowie osiągnęli także prawdziwe mistrzostwo w projektowaniu tkanin i mebli. Tkaniny o charakterystycznych kolorowych wzorach — jak te tworzone przez firmę Marimekko. Fińscy designerzy, odmiennie od innych państw nordyckich, mieli szersze pojęcie do współczesnego wzornictwa.
Poniżej zestawienie tych designerów, bez których fiński designu nie byłyby taki, jakim jest dziś.
Alvar Aalto: humanistyczna estetyka, oparta na czystej, płynnej linii
Alvar Aalto stworzył wazon Savoy wspólnie ze swoją żoną Aino Marsio-Aalto. Trafił on do luksusowej restauracji Savoy otwartej w 1937 roku w Helsinkach. Stąd wzięła się nazwa tego najsłynniejszego wazonu na świecie. Zdjęcie: Iittala/ iittala.com
„Sztuka architektury jest syntezą życia w materialnej formie. Powinniśmy starać się myśleć o niej w sposób harmonijny, a nie pełnym sprzeczności” mawiał Alvar Aalto jeden z najbardziej rozpoznawalnych architektów Finlandii. Aalto wierzył, że używanie naturalnych materiałów zaspokaja funkcjonale i psychologiczne potrzeby człowieka. Jego podejście do architektury było pełne empatii wobec użytkowników i środowiska. Do jednych z najważniejszych prac Aalto należą: Sanatorium Paimio, Viipuri Library w Wyborgu oraz jego własny dom i biuro w Helsinkach.
Projekty Aalto harmonijnie współgrały z otaczającą naturą. Jego podejście do architektury było pełne empatii wobec użytkowników i środowiska. Zdjęcie: Getty Imiges
Aalto zdobył uznanie za swoje innowacyjne projekty architektoniczne, które łączyły funkcjonalność z organiczną formą. Jego prace często wykazywały zrozumienie naturalnych kształtów i materiałów. Architekt, projektując sanatorium Paimio, o jasnych przestronnych wnętrzach i prostych liniach zapoczątkował nowy styl w Finlandii.
Kiedy w latach 20. XX wieku architekci zainteresowali się meblami i skupili się na metalu, fiński architekt uznał stalowe rury za nieprzyjemny dla użytkownika materiał i postawił na drewno. Kiedy pojawił się problem z przezwyciężeniem fizycznych ograniczeń drewna, Alvar Aalto sięgnął po laminowane drewno i sklejkę. Odkrył, że elastyczne i łatwo poddające się formowaniu, a jednocześnie mocne pomagały uzyskać interesujące architekta organiczne formy. Te dwa materiały Aalto połączył w swoim kultowym Fotelu 41, który dziś uważany jest za klasyk designu.
Zaprojektowane przez niego meble były tak innowacyjne, że w 1934 roku powstała Finmar, by importować meble Aalto do Wielkiej Brytanii. Jego filozofia inspirowała innych projektantów m.in. Charlesa i Reya Eamsów, którzy urzeczeni jego podejściem w myśleniu o designie, kierowani się podobnymi zasadami w tworzeniu własnych mebli.
Yrjö Kukkapuro: projektant meble na miarę Museum of Modern Art
Czasami mówi się, że rozwiązaliśmy problem siedzenia już dawno temu - ale fiński projektant Yrjö Kukkapuro spędził prawie siedem dekad na udoskonalaniu sposobów, w jakie siedzimy wygodnie. Zdjęcie: dzięki uprzejmości Studio Kukkapuro
Kiedy prace projektanta znajduję się w zbiorach Museum of Modern Art mamy do czynienia z prawdziwym wirtuozem w swojej dziedzinie. Yrjö Kukkapuro urodził się w 1933 roku w Hämeenlinn w Finlandii. Jak większość znaczących postaci fińskiego wzornictwa studiował w Instytucie Sztuki użytkowej w Helsinkach. W projektowaniu mebli osiągnął prawdziwą wirtuozerię. Znany ze swojej innowacyjnej techniki kształtowania krzeseł, sof i innych mebli, przywiązywał szczególną wagę do ergonomiczności i funkcjonalności.
W słynnym siedziska Trójnóg najbardziej rozpoznawalnym projekt, który stworzył, zastosował nowatorskie podejście do formy i funkcji. Dlatego też jego krzesła są często uważane za symbole fińskiego designu. Bezapelacyjnie przyczynił się do ugruntowania reputacji Finlandii jako centrum innowacji w tej dziedzinie projektowania mebli na świecie.
W uznaniu za jego wkładu Yrjö Kukkapuro otrzymał m.in. prestiżową Nagrodę Państwową dla Artystów w 1966 roku.
Eero Aarnio: ojciec nowego porządku
.jpg)
Krzesło Pastil Eero Aarnio to radosny klasyk nowoczesnego wzornictwa z 1967 roku. Przypominający błyszczący, zbyt duży cukierek jest przykładem nowoczesnego myślenia w projektowaniu. Zdjęcie: Getty Images
Eero Aarnio był czołowym przedstawicielem młodych, obrazoburczych projektantów, którzy zmienili świat designu w latach 60. XX wieku. Aarnio należał do pokolenia popartu, które wierzyło, że wzornictwo powinno wychodzić naprzeciw przyszłości, wyrażać idee młodych. Jako jeden z pierwszych odciął się od powściągliwej estetyki i naturalnych materiałów, kojarzonych przede wszystkim z fińskim wzornictwem. Zaczął on eksperymentować z tworzywami, a szczególnie z kompozytem wzmocnionym włóknem szklanym. Swoją ideologię przedstawił doskonale w jednym ze swoich najsłynniejszych mebli, czyli fotelu Kula. Fotel ten bardzo szybko zyskał miano kultowego, bo pięknie uwalał w swoim kształcie ducha swingujących lat 60.
Maija Isola: dziewczyna od maków
Słynne maki to niezmiennie najlepiej sprzedający się wzór drukowany na tekstyliach. Zdjęcie: Getty Images
Gryzące się odcienie różu i makowej czerwieni z czarnymi akcentami wydrukowane na czystym białym tle. To chyba jeden z najbardziej kojarzonych z Finlandią wzór. Słynne maki Unikko zaprojektowała Maija Isola w czasie rozkwitu popartu. Wzór do dziś jest niezmiennie najlepiej sprzedającą się tkaniną. Słynne czerwone kwiaty stały się znakiem rozpoznawczym marki Marimmeko, dla której fińska projektantka, stworzyła ponad 500 wzorów w czasie 38 lat współpracy. Za sukcesem tego ponadczasowego wzoru stoi łatwość w jego adaptacji, ale także odważna kolorystyka, świeża i entuzjastyczna, w której wyraźnie widać inspirację płynącą z natury.
