Projekty Jerzego Zalszupina po raz pierwszy w Polsce. Zobaczysz je za darmo w Willi Gawrońskich

Jerzy Zalszupin – Polak, który stał się ikoną brazylijskiego designu

Jerzy Zalszupin urodził się w 1922 roku w Warszawie, w żydowskiej rodzinie. Gdy miał 15 lat, po raz pierwszy zetknął się z książką ilustrowaną rysunkami Le Corbusiera – jak sam wspominał, chwila ta stała się dla niego momentem olśnienia, a w głowie pojawił się pomysł zostania architektem. Po wybuchu II wojny światowej razem z rodziną przeniósł się do Rumunii, gdzie ukończył studia architektoniczne na uczelni w Bukareszcie. Następnie wyjechał do Francji, ale nie został tam długo.

Jerzy Zalszupin. Zdjęcie: dzięki uprzejmości ETEL i Casa Zalszupin

W 1949 roku osiadł w São Paulo, nowoczesnym, tętniącym energią brazylijskim mieście. Tam, już pod imieniem Jorge, rozpoczął pracę w biurze architektonicznym Polaka, Lucjana Korngolda. Dwa lata później założył własną pracownię i manufakturę mebli L’Atelier, gdzie z niezwykłą precyzją i wyczuciem formy opanował techniki gięcia i modelowania egzotycznych gatunków drewna. Dzięki oryginalnemu wzornictwu i doskonałej jakości wykonania, jego projekty szybko zyskały uznanie, czyniąc go jedną z czołowych postaci tzw. „złotego wieku” brazylijskiego designu i architektury.

Ulotka L`Atelier. Zdjęcie: dzięki uprzejmości ETEL i Casa Zalszupin

W 1962 roku nastąpił przełom w karierze Zalszupina – Oscar Niemeyer, jeden z najwybitniejszych architektów XX wieku zaprosił go do zespołu odpowiedzialnego za projektowanie mebli do gmachów rządowych nowo powstającej stolicy Brasilii. Ikoniczne realizacje Polaka, takie jak fotel Presidencial czy eleganckie biurka z drewna jakarandy, stały się symbolami brazylijskiego modernizmu.

Projekty Jerzego Zalszupina. Zdjęcie: dzięki uprzejmości ETEL i Casa Zalszupin

Jako architekt, Jerzy Zalszupin brał również udział w projektowaniu obiektów użyteczności publicznej, biurowców i kompleksów mieszkaniowych, zawsze pozostając wiernym nowoczesnej urbanistyce i funkcjonalnemu pięknu. W cztery lata po jego śmierci, w 2024 roku w jego projekty pokazano na wystawie „Crafting Modernity: Design in Latin America 1940-1980” w nowojorskiej MoMA.

Projekty Jerzego Zalszupina. Zdjęcie: dzięki uprzejmości ETEL i Casa Zalszupin

Projekty Jerzego Zalszupina po raz pierwszy w Polsce

Dzięki wystawie „ Warszawa – São Paulo – Warszawa” Jerzy Zalszupin symbolicznie powraca do miejsca, w którym rozpoczęła się jego życiowa podróż – do stolicy Polski. Odwiedzający Willę Gawrońskich będą mieli wyjątkową okazję podziwiać około 30 obiektów zaprojektowanych przez słynnego architekta: od ikonicznego, pierwszego fotela Dinamarquesa, przez organiczne formy stolików Petalas, aż po minimalistyczne konstrukcje siedzisk i sof. Wśród tych obiektów warto zwrócić uwagę na wózek do herbaty, dla którego inspiracją były wspomnienia z dzieciństwa w Polsce.

Jerzy Zalszupin. Zdjęcie: dzięki uprzejmości ETEL i Casa Zalszupin

Na wystawie pokazane zostaną również projekty architektoniczne, oryginalne szkice, fotografie oraz dokumenty prezentujące historię L’Atelier. Wystawa odsłoni również prywatną przestrzeń Jerzego Zalszupina, w tym jego dom w São Paulo, „Casa Zalszupin”, który obecnie działa jako archiwum i przestrzeń wystawiennicza.

Meble projektu Jerzego Zalszupina. Zdjęcie: Fernando Laszlo

– To pierwsza w Polsce i Europie tak kompleksowa prezentacja dorobku twórcy, którego nazwisko od lat figuruje wśród najważniejszych postaci światowego designu XX wieku. Jej celem jest przybliżenie publiczności niepowtarzalnej filozofii projektowej Zalszupina, jego modernistycznej wrażliwości oraz wkładu w rozwój brazylijskiego wzornictwa i architektury. To także próba wpisania jego dokonań w polski kanon kultury wizualnej – mówi Maria Murawsky, kuratorka i projektantka wystawy.

Wózek na herbatę projektu Jerzego Zalszupina. Zdjęcie: dzięki uprzejmości ETEL i Casa Zalszupin

Wystawa „Warszawa – São Paulo – Warszawa” ma być jedną z wielu premier najwybitniejszych twórców rzemiosła i designu, które w ciągu najbliższych lat planuje zrealizować Fundacja Visteria. Jesienne wydarzenie będzie kontynuacją idei, która ma promować polskich twórców, nie tylko lokalnie, ale międzynarodowo. Fundacja zainaugurowała swoją działalność podczas tegorocznego Milan Design Week, gdzie zaprezentowała wystawę „Romantyczny Brutalizm”, okrzykniętą przez The New York Times jedną z 12 najważniejszych podczas tegorocznej edycji.

Warszawska wystawa została przygotowana również we współpracy z Lissą Carmoną i jej firmą ETEL, która sprawuje pieczę nad spuścizną Jerzego Zalszupina. Patronem honorowym wystawy jest Ambasada Brazylii w Warszawie.

--------------------------------

„Warszawa – Sao Paulo – Warszawa”:

• 6 września do 19 października 2025
• Willa Gawrońskich, Al. Ujazdowskie 23, Warszawa
• wtorek – niedziela, godz. 12-19
• wstęp wolny; wskazana jest rezerwacja darmowych wejściówek pod adresem: https://visteriafoundation.pl

Plakat promujący wystawę „Warszawa – São Paulo – Warszawa”. Zdjęcie: materiały prasowe

Zobacz też:

1. Instalacja polskiej artystki w Victoria & Albert Museum! „The Ripple Effect” niesie ważne przesłanie
2. 8 najpiękniejszych sklepów na świecie. Wśród nich gigantyczny sklep-statek i spiralna księgarnia
3. To warto zobaczyć: wystawa „Boznańska. Kameralnie” w Muzeum Narodowym w Krakowie

• wystawa