Historia Pałacu w Łaszczowie
Historia zespołu pałacowo-parkowego w Łaszczowie sięga XVI wieku, gdy kasztelan czerski, Aleksander Łaszcz założył w tym miejscu miasto i wzniósł obronny zamek. Niestety, większość zabudowań uległa zniszczeniu w 1702 roku podczas najazdu Szwedów. Do dziś z oryginalnej XVI-wiecznej zabudowy zachowały się dwa obiekty: jeden w stanie ruiny, który przez wiele lat pełnił funkcję synagogi, oraz drugi – w którym do pewnego czasu działało kino.
W latach 30. XVIII wieku na wzgórzu za miastem wzniesiono kościół i kolegium jezuickie. W tym czasie powstał tu również rozległy ogród, którego pozostałością jest aleja lipowa w północno-wschodniej części parku pałacowego. W latach 20. XIX wieku kościół jezuitów częściowo rozebrano, a kolegium zyskało inne przeznaczenie.
Rodzina Szeptyckich jest związana z Łaszczowem od lat 30. XIX wieku. Wnuk Aleksandra Fredry, Aleksander Szeptycki przekształcił dawne kolegium jezuickie w pałac. W 1915 roku siedzibę rodu Szeptyckich spaliły wojska rosyjskie. Okres II wojny światowej dla budowli również nie był łaskawy.
Pałac w Łaszczowie - stan obecny. Zdjęcie: materiały prasowe
W PRL w zadaszonych murach pałacu przez jakiś czas działał magazyn nawozów chemicznych. Na szczęście w 1972 roku udało się wpisać zespół pałacowy do rejestru zabytków, co znacznie ograniczyło jego dewastację.
Fundacja Rodu Szeptyckich odzyskała ruiny pałacu i park w 2012 roku i od tej pory konsekwentnie prowadzi prace rewitalizacyjne pod okiem konserwatora zabytków. Udało się już odrestaurować pałacowy park. Teraz przyszła kolej na odbudowę pałacu.
Renowacja zabytkowego pałacu w Łaszczowie
O przygotowanie projektu rewitalizacji pałacu poproszono pracownię JiO. Biuro architektoniczne może pochwalić się realizacją kilku obiektów historycznych, m.in. renowacją międzywojennych willi na Żoliborzu i Mokotowie, a także rewitalizacją zabytkowego założenia dworkowo-parkowego w Studziankach.
Według nowej koncepcji zaproponowanej przez pracownię JiO z Aleksanderm Jankowskim na czele, surowe ruiny pałacu zostaną harmonijnie wplecione w nową, drewnianą konstrukcję. Z jednej strony wschodnie skrzydło pałacu zostanie precyzyjnie odtworzone na podstawie zachowanej dokumentacji fotograficznej.
Wizualizacja pałacu w Łaszczowie po rewitalizacji. Zdjęcie: materiały prasowe studio JiO
Z drugiej - nowa bryła zyska wszelkie cechy nowoczesnego budynku, który będzie zbudowany w technologii drewna klejonego z surowego, nieimpregnowanego modrzewia. Wykorzystanie drewna zamiast cegły to świadomy zabieg i ukłon w stronę pierwotnej zabudowy Łaszczowa, w której dominowały domy z drewna.
Nieimpregnowany modrzew będzie naturalnie się starzeć, zmieniając kolor i pokrywając się naturalną patyną. W ten sposób drewniana elewacja będzie doskonałą towarzyszką dla zakonserwowanych ruin z widoczną cegłą, pozostałościami szarego tynku cementowo-wapiennego i porastającą je roślinnością.
Wizualizacja pałacu w Łaszczowie po rewitalizacji. Zdjęcie: materiały prasowe studio JiO
Do wnętrza zachowanej części pałacu architekci wstawią drewniane kubiki mieszkalne z przeszkleniami i zadaszeniem. Będą one przeznaczone dla artystów występujących w teatrze. Dach nad centralną częścią pałacu zostanie odtworzony tylko fragmentarycznie i w formie płaskiego szklanego przesklepienia. Resztę pokryje stalowa siatka, po której będą piąć się rośliny, tworząc coś na kształt pergoli.
Jednym z pierwszych przedsięwzięć rewitalizacyjnych w ramach projektu będzie odtworzenie oficyny. Zaproponowana przez pracownię JiO wizja zakłada odbudowę dwukondygnacyjnego obiektu z poddaszem użytkowym zgodnie z pierwotnym wyglądem. W północno-wschodniej części nowe ściany wykonane z klejonego drewna w technologii płyt CLT spotkają się z pozostałościami jezuickiego kościoła i ruinami starej oficyny.
Wizualizacja pałacu w Łaszczowie po rewitalizacji. Zdjęcie: materiały prasowe studio JiO
Stolarka okienna, drzwiowa i wierzchnia warstwa elewacji oficyny zostanie zbudowana z surowego, modrzewia, podobnie jak wschodnie skrzydło pałacu. Wielospadowy dach pokryje natomiast jasnoszara blacha aluminiowa w układzie modularnych rombów.
Odbudowa zespołu pałacowo-parkowego w Łaszczowie to niejedyny projekt rewitalizacyjny, na który warto zwrócić uwagę. Imponująco wyglądają również zabytkowy Szpital Kolejowy we Wrocławiu i teatr im. Juliusza Osterwy w Lublinie, które niedługo przejdą metamorfozę.
