Najpiękniejsze polskie domy. Reprezentują Polskę na międzynarodowej wystawie

„V4 Family Houses” to cykliczna wystawa prezentująca najciekawsze domy jednorodzinne z krajów tzw. Grupy Wyszehradzkiej, czyli Polski, Czech, Słowacji i Węgier. Już od 16 lat organizuje ją Stowarzyszenie Architektów Węgierskich przy wsparciu Narodowej Fundacji Kultury Węgier. Co roku organizacje architektoniczne z tych czterech państw wybierają najbardziej znaczące realizacje ukończone w ciągu dwóch poprzedzających lat. W ten sposób powstaje intrygujący przegląd trendów i rozwiązań w dziedzinie projektowania budynków jednorodzinnych w naszym regionie.

Tym razem Polskę reprezentują cztery domy o zupełnie różnym charakterze: Szyb Miedzianka autorstwa biura KWK Promes Roberta Koniecznego, Mikrokamienica projektu BXB Studio Bogusława Barnasia, Dom Wieloczłonowy pracowni PL.architekci oraz dom w Podkowie Leśnej studia Maxberg.W styczniu wystawa prezentowana była w Krakowie, teraz czas na podróż po kolejnych miastach Europy Środkowej. Najpiękniejsze polskie domy będą mogli zobaczyć też m.in. mieszkańcy Pragi, Budapesztu, Koszyc i Bratysławy.

Szyb Miedzianka: mieszkalna wieża i centrum artystyczne

Szyb Miedzianka łączy funkcję księgarni, domu pracy twórczej i mieszkania właścicieli. Stanął w zrujnowanej przez górnictwo miejscowości, spopularyzowanej przez książkę Filipa Springera, według projektu pracowni KWK Promes Roberta Koniecznego. Forma budynku, żelbetowy monolit zwieńczony pulpitowym dachem, nawiązuje do tradycyjnych szybów wydobywczych. Przeznaczenie zdradzają jedynie nieregularnie rozmieszczone niewielkie okna i metalowe balkony, z których roztaczają się spektakularne widoki na panoramę Karkonoszy.

Dom ma powierzchnię 117 m² i cztery poziomy. W przyziemiu znalazł się apartament gościnny dla artystów i pisarzy, parter zajmuje ogólnodostępna księgarnio-galeria, do której można dostać się ażurową kładką, a powyżej dwupoziomowe mieszkanie właścicieli. Pracownia KWK Promes ma na koncie nie tylko domy jednorodzinne, ale też budynki publiczne, w tym wielokrotnie nagradzaną galerię Plato w czeskiej Ostrawie.

Miedzianka wczoraj i dziś. Zdjęcie górne: archiwum miasta Jelenia Góra, zdjęcie dolne: Juliusz Sokołowski

Szyb Miedzianka projektu KWK Promes Roberta Koniecznego stanowi nawiązanie do dawnych wież wydobywczych. Zdjęcie: Juliusz Sokołowski

Odniesieniem do przemysłowej architektury są m.in. liny i ściągi podtrzymujące kładkę prowadzącą do wejścia. Zdjęcie: Juliusz Sokołowski

Elewacje Szybu Miedzianka wykończono mikrocementem, typowym dla architektury przemysłowej. Zdjęcie: Juliusz Sokołowski

Szyb Miedzianka w sąsiedztwie nielicznych, istniejących jeszcze dawnych zabudowań. Na pierwszym planie kamienne fundamenty szybu górniczego, z którego budowy najprawdopodobniej zrezygnowano z powodu braku złóż. Zdjęcie: Juliusz Sokołowski

Dom Wieloczłonowy: rozbudowany program na zalesionej działce

Zanim Dom Wieloczłonowy w Puszczykowie znalazł się wśród budynków prezentowanych na wystawie „V4 Family Houses”, został doceniony w konkursie o Nagrodę Architektoniczną Województwa Wielkopolskiego, wygrywając w kategorii budynków jednorodzinnych. Jury doceniło architektów z poznańskiego biura PL.architekci za „powiew świeżości i nieszablonowości bliskiej eksperymentowi”. Rozbudowany program autorzy rozmieścili w kilku zróżnicowanych, parterowych modułach wkomponowanych między rosnące na działce drzewa.

Choć dom dysponuje powierzchnią 480 m², jego skala nie dominuje w przestrzeni, a wszytskie wnętrza są dobrze doświetlone. „Główny trzon domu stanowi część salonowo-jadalniana z wewnętrznym patio. Do niego zostały doklejone kolejne człony: moduł kuchenny, moduły dziecięce, moduł rodziców oraz moduł SPA z pokojem gościnnym. W piwnicy zlokalizowano winiarnię i kuchnię, a na piętrze – w module salonowym – gabinet” – tłumaczy Bartłomiej Bajon z PL.architekci. Każdy z prostokątnych członów został przykryty dwuspadowym, asymetrycznym dachem ze świetlikiem i wykończony specjalnie zaprojektowaną dla tego domu płytką betonową.

Dom Wieloczłonowy powstał w wyniku poszukiwania odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób dużą kubaturę można rozplanować na działce gęsto porośniętej sosnami. Zdjęcie: Piotr Krajewski

Niemal wszystkie elewacje Domu Wieloczłonowego zostały obłożone specjalnie zaprojektowaną płytką betonową, ułożoną niczym łuski. Zdjęcie: Piotr Krajewski

Dom Wieloczłonowy został zaprojektowany dla pięcioosobowej rodziny. Mimo znacznej powierzchni użytkowej, nie dominuje skalą w leśnym otoczeniu. Zdjęcie: Piotr Krajewski

Każdy z modułów funkcjonalnych nakryto dwuspadowym, asymetrycznym dachem. Zdjęcie: Piotr Krajewski

Dachy poszczególnych brył ukształtowano w taki sposób, by zapewnić jak najwięcej światła słonecznego na dziedzińcach i tarasach. Zdjęcie: Piotr Krajewski

Dom w Podkowie Leśnej: z szacunkiem do drzew

Dom w podwarszawskiej Podkowie Leśnej to jedna z najnowszy realizacji pracowni Maxberg ze Szczecina. Formę budynku zdeterminowały rosnące na działce drzewa, w tym ogromny stary dąb na osi wejścia. Bryłę skomponowano z trzech prostopadłościanów; dwóch o funkcji użytkowej, usytuowanych na planie litery L, i ułożonego na nich trzeciego, stanowiącego konstrukcję zadaszenia salonu i strefy wejściowej. – „W przestronnym, przeszklonym ze wszystkich stron salonie sufit niemal lewituje, wsparty na jednym tylko słupie nośnym, który dźwiga stalową kratownicę dachu” – tłumaczą autorzy.

Do wykończenia obiektu architekci zastosowali modrzewiowe deski opalane tradycyjną japońską metodą Shou Sugi Ban, doskonale zabezpieczającą surowe drewno przed wilgocią, grzybami i owadami, a jednocześnie nadającą mu efektowny głęboki odcień czerni.

Dom stanął na skraju Podkowy Leśnej według projektu pracowni Maxberg. Zdjęcie: Sylwia Gudaczewska

Budynek usytuowano na działce w taki sposób, by zachować istniejące drzewa i skierować wzrok gości wprost na ogromny dąb rosnący na osi wejścia. Zdjęcie: Sylwia Gudaczewska

Powierzchnia zabudowy domu w Podkowie Leśnej wynosi 258 m². Zdjęcie: Sylwia Gudaczewska

Część dzienna otwiera widoki na trzy strony świata. Zdjęcie: Sylwia Gudaczewska

Elewacje wykonano z modrzewia syberyjskiego konserwowanego japońską metodą Shou Sugi Ban. Zdjęcie: Sylwia Gudaczewska

Krakowska Mikrokamienica: dom łatwo adaptowalny

Mikrokamienica to dwukondygnacyjny budynek o powierzchni 120 m² zrealizowany według projektu BXB Studio na wąskiej działce na krakowskich Dębnikach. W zależności od potrzeb może pełnić funkcję domu jedno- lub dwurodzinnego, ale też hostelu z czterema mieszkaniami na wynajem (każde o powierzchni ok. 25-35 m²). – „W Mikrokamienicy można miksować poszczególne konfiguracje. Może to być na przykład dwupoziomowy dom mieszkalny z biurem w parterze. Najniższą kondygnację można wykorzystać też jako garaż czy w całości przeszkoloną sutenerę” – opowiada autor obiektu Bogusław Barnaś.

W przestrzeni ulicy Mikrokamienicę wyróżnia efektowna fasada o schodkowym układzie nieco wysuniętych poza lico cegieł, które tworzą na jej powierzchni zmieniające się w czasie atrakcyjne efekty światłocieniowe. Całość uzupełniają ciemnoszare detale w postaci szpalet okiennych i balustrad. Mikrokamienica już wcześniej została doceniona przez Stowarzyszenie Architektów Polskich. Zdobyła Nagrodę Roku SARP 2023 w kategorii Budynek mieszkalny jednorodzinny. Nietypowych domów BXB Studio ma swoim portfolio znacznie więcej. Jednymz jego najnowszych projektów jest Dom Słowiański, inspirowany zabudową pierwszych Słowian.

Mikrokamienica projektu BXB studio powstała na krakowskich Dębnikach. Zdjęcie: Piotr Krajewski

Powierzchnia zabudowy obiektu wynosi 70 m². Zdjęcie: Piotr Krajewski

Obecnie Mikrokamienica funkcjonuje jako zespół czterech apartamentów na wynajem z przestrzenią usługową od strony ulicy. Zdjęcie: Piotr Krajewski

Projektanci Mikrokamienicy zaproponowali rzadko stosowany, schodkowy układ cegieł na elewacji. Zdjęcie: Piotr Krajewski

Na tle ceglanych elewacji Mikrokamienicy wyróżniają się ciemnoszare szpalety okienne. Zdjęcie: Piotr Krajewski

---

• projekty architektoniczne