Przestrzeń publiczna definiuje charakter miasta. Łączy życie społeczne, kulturę i architekturę. Jedne stają się ikonami, podczas gdy inne pozostają jedynie miejscem przejścia. Co o tym decyduje?
Za nami siedemnasta edycja konkursu na najlepiej zagospodarowane przestrzenie publiczne w Polsce organizowanego przez Towarzystwo Urbanistów Polskich i Związek Miast Polskich.
Konkurs TUP na najlepszą zagospodarowaną przestrzeń publiczną
Do konkursu nominowano 44 realizacje z całej kraju. Jurorzy przyznali 12 nagród i wyróżnień w 5 kategoriach:
- rewitalizowana przestrzeń miejska,
- przestrzeń nadwodna,
- rewitalizowana przestrzeń zabytku,
- nowo wykreowana przestrzeń w zieleni,
- rewitalizowana przestrzeń w zieleni.
Przyznano też nagrodę specjalną za innowacyjne podejście w projektowaniu przestrzeni publicznych.
Najlepsza rewitalizowana przestrzeń miejska
W kategorii rewitalizowana przestrzeń miejska główną nagrodę zdobyło nowe zagospodarowanie Rynku Starego Miasta w Rawie Mazowieckiej. Zrewitalizowano główne place: Piłsudskiego i Wolności. Na terenie placu Piłsudskiego zostały zachowane wiekowe dęby będące pomnikami przyrody, które dodatkowo zostały podkreślone nowoczesnym oświetleniem. Przestrzeń publiczną placów wzbogacono o ciekawe obiekty małej architektury nawiązujące do historii miejsca. Wyeksponowano wartości kulturowe miejsca oraz podkreślono charakter i wartość kulturową okolicznych, zabytkowych obiektów.
Autorzy projektu: Arkon Atelier spółka z o.o. pod kierunkiem dr inż. arch. Ewy Brach
Zrewitalizowany Rynek Starego Miasta w Rawie Mazowieckiej. Autorzy projektu: Arkon Atelier. Zdjęcie: TUP
Wyróżnienie w kategorii rewitalizowana przestrzeń miejska zdobył Woonerf na ulicy Parkowej w Sopocie. Projekt uspokoił ruch samochodowy oraz poprawił bezpieczeństwo pieszych, ale też zmienił wygląd tej części Sopotu, położonej na jego styku z Morzem Bałtyckim. Zmiany spowodowały skierowanie ruchu turystycznego do tej części miasta. Warto również podkreślić uważne dobranie w tym projekcie nasadzeń, które są dostosowane do panujących tu warunków.
Autorzy projektu: arch. Mirosław Gruzioła, Biuro Projektowo – Consultingowe HydroEco s.c.
Najlepsza nadwodna przestrzeń publiczna
Nagrodę w tej kategorii przyznano Ośrodkowi wypoczynkowo-rekreacyjnemu Sosina w Jaworznie. Projekt obejmował zagospodarowanie terenu nad zalewem Sosina, dzięki któremu przywrócono wartości przyrodnicze i użytkowe poprzez rekultywację miejskiego akwenu oraz ochronę zasobów przyrodniczych i rozwój terenów zielonych wokół zbiornika. Na podkreślenie zasługuje staranne wpisanie rozwiązań przestrzennych i architektonicznych w krajobraz nadwodny.
Autorzy projektu: Atelier Projektowe ARSIS.
Zagospodarowanie terenu nad zalewem Sosina. Autorzy projektu: Atelier Projektowe ARSIS. Zdjęcie: TUP
Pierwsze wyróżnienie za najlepszą nadwodna przestrzeń publiczna trafiło do Słupska za budowę śródmiejskiego odcinka bulwarów rzeki Słupi. Wyróżnienie przyznano za wykreowanie atrakcyjnej, prestiżowej przestrzeni wspólnej na styku miasta i natury, w której umiejętnie wyeksponowano historyczną panoramę oraz potencjał przyrodniczy rzeki.
Autorzy projektu: SOCHA Sp. z o.o., Bydgoszcz.
Śródmiejski odcinek bulwarów rzeki Słupi w Słupsku. Autorzy projektu: SOCHA Sp. z o.o., Bydgoszcz. Zdjęcie: TUP
Drugie wyróżnienie w tej kategorii przyznano Bulwarom nad Bzurą w Sochaczewie. Bulwary nad Bzurą z amfiteatrem, przystanią kajakową i wzgórzem zamkowym w Sochaczewie uporządkowały przestrzeń w nadrzecznej części miasta i wyeksponowały walory historyczno-kulturowe Sochaczewa.
Autorzy projektu: Anna Stryszewska-Słońska, Heine, Wischer und Partner Architekci Sp. z o.o.
Bulwary nad Bzurą z amfiteatrem, przystanią kajakową i wzgórzem zamkowym w Sochaczewie. Autorzy projektu: Anna Stryszewska-Słońska, Heine, Wischer und Partner Architekci. Zdjęcie: TUP
Najlepsza rewitalizowana przestrzeń publiczna zabytku
Nagroda została przyznana za bardzo oryginalny oraz odważny projekt łączący, w sposób umiejętny i wyważony, zagospodarowanie dwóch mocno ze sobą kontrastujących obiektów: dawnego cmentarza ewangelickiego oraz stacji kolejowej - węzeł przesiadkowy Olsztyn-Śródmieście. Na uwagę zasługuje upamiętnienie dziedzictwa historycznego miasta w postaci wyeksponowania zachowanych nagrobków (lapidarium) oraz waloru edukacyjnego w formie Pawilonu Pamięci.
Autorzy projektu: Biuro Architektoniczne GADOMSCY.
Dawny cmentarz ewangelicki w pobliżu dworca Olsztyn Śródmieście. Autorzy projektu: Biuro Architektoniczne GADOMSCY. Zdjęcie: K. Nadolny, materiały TUP
Wyróżnienie w tej kategorii dla ekspozycji reliktów Palatium Mieszka I i kaplicy pałacowej fundacji jego żony Dobrawy w obrębie grodu na Ostrowie Tumskim w Poznaniu.
Autorzy projektu: Pracownia Projektowa J. P. Woźny.
Drugie wyróżnienie za projekt Lapidarium w Dołujach, gmina Dobra, za uporządkowanie i zagospodarowanie miejsca o wartości historycznej upamiętniającego pochówki. Stanowi on dobry przykład ochrony cmentarza – wyznania innego niż katolickie – wbrew powszechniejszym trendowi likwidacji, degradacji lub przekształcenia takich miejsc. Co warte podkreślenia, realizacja projektu została zainicjowana oddolnie przez mieszkańców niewielkiej gminy w województwie zachodniopomorskim.
Autorzy projektu: Joanna Wojtecka, ARCHIMEDES Architektura, Media, Design.
Ekspozycja reliktów Palatium Mieszka I i kaplicy pałacowej fundacji jego żony Dobrawy w obrębie grodu na Ostrowie Tumskim w Poznaniu. Autorzy projektu: Pracownia Projektowa J. P. Woźny. Zdjęcie: TUP
Najlepsza nowo wykreowana przestrzeń publiczna w zieleni
W kategorii na najlepszą nowo wykreowaną przestrzeń publiczną w zieleni przyznano dwa wyróżnienia. Pierwsze dla parku kieszonkowego Zielona Strefa przy ul. Katowickiej w Bytomiu, drugie - dla Wołczyńskiej tężni z ogrodem halofitów.
Projekt bytomskiego parku kieszonkowego stanowi odpowiedź na deficyt terenów zielonych w wyjątkowej przestrzeni oraz jej znaczenie dla społeczności lokalnej. Obszar po wyburzonej kamienicy przekształcono w przyjazną, malowniczą przestrzeń rekreacyjną. Autorzy projektu: Anna Becker, Marlena Pilch, Magdalena Wnęk, Małgorzata Łaczek, Anna Becker Signa Projekt.
Wołczyńska tężnia jest obiektem wykorzystującym naturalne zasoby wód termalnych oraz łączącym funkcję rekreacyjną i leczniczą z ochroną zagrożonych gatunków roślin (m.in. halofitów) i zwierząt w siedliskach wodno-błotnych. Autorzy projektu: INVEST Grzegorz Piwnik.
Wołczyńska tężnia z ogrodem halofitów. Autorzy projektu: INVEST Grzegorz Piwnik. Zdjęcie: TUP
Najlepsza rewitalizowana przestrzeń publiczna w zieleni
Kolejne dwa wyróżnienia przyznano także w kategorii Najlepsza rewitalizowana przestrzeń publiczna w zieleni. Lasek Szubianki, czyli park przy ul. Szubianki w Jarocinie - to miejsce skromne, proste i piękne. Wyróżnienie przyznano za uporządkowanie przestrzeni parkowej, nadanie jej charakteru rekreacyjno-wypoczynkowego oraz stworzenie miejsca do codziennych spacerów. Autorzy projektu: Magdalena Gralińska, Krzysztof Kowalski, Tomasz Florkowski; KOWALSKI – Pracownia Projektowa.
Drugie wyróżnienie dla parku Goepperta w Szprotawie za rewitalizację przeprowadzoną w zgodzie z zasadami kształtowania terenów zieleni przy uwzględnieniu niewątpliwych walorów historycznych oraz kulturowych tego miejsca. Autorzy projektu: Maciej Boryna, Jan Ryszawy, Jan Litwinka; PROWAY Zbigniew Kowalski.
Nagroda specjalna Towarzystwa Urbanistów Polskich
Nagroda specjalna została przyznana projektowi „Laboratorium Rawa” (autorzy: arch. Paweł Jaworski, arch. Aleksandra Hantkiewicz-Lejman, arch. Michał Zarzecki) za innowacyjne podejście w projektowaniu przestrzeni publicznych. Prototypowanie stanowi kluczowy element procesu, pozwalając na wdrażanie rozwiązań tymczasowych, które mogą być oceniane pod kątem ich zastosowania i funkcjonalności. To podejście ma być alternatywą do projektowania przestrzeni na lata, bez możliwości testowania zmian.
W projekt Laboratorium Rawa zaangażowane jest miasto i katowickie uczelnie wyższe. Projekt zakłada opracowanie koncepcji przekształcenia śródmiejskiego odcinka Rawy w Katowicach i przynależnych przestrzeni publicznych w park rzeczny.
.jpg)
Laboratorium Rawa, Katowice. Autorzy projektu: arch. Paweł Jaworski, arch. Aleksandra Hantkiewicz-Lejman, arch. kraj. Michał Zarzecki. Zdjęcie: TUP
