Metaliczna siedmioramienna bryła budynku zdaje się unosić nad lśniącą taflą wody. Jego nieregularna, gwiaździsta sylwetka przywodzi na myśl statek kosmiczny żywcem wyjęty z filmu science-fiction. I w pewnym sensie jest to prawda. Muzeum Science Fiction w Chengdu - stolicy chińskiej prowincji Syczuan - powstało dzięki wykorzystaniu przełomowych technologii zarówno podczas projektowania samego budynku, jak i prac nad nim.
Muzeum Science Fiction w Chengdu projektu Zaha Hadid Architects. Zdjęcie: Arch Exist
Architektura rodem z science fiction
O to, na czym polega niezwykłość tego projektu, zapytaliśmy Magdę Smolińską, architektkę, która była jedną z dwojga Project Architectów muzeum.
Star Cloud – Chmura Gwiezdna albo Eteryczna Chmura - to połączenie wielowiekowej historii regionu Sanxigdui z przyszłością. W projekcie staraliśmy się połączyć elementy lokalnej tradycji i kultury z futurystyczną wizją.
Inspiracją były między innymi obrazy otulonej chmurami śnieżnej góry Xiliang oraz specyfika azjatyckich dachów, które wydają się patrzeć w niebo. Warstwy historii i czasu spotykają się tutaj, aby inspirować naszą wyobraźnię.
Siedem ramion gwiazdy oraz świetlik odwołują się do bogatej historii regionu: gór Xiliang i Chongqing oraz magicznego jeziora pomiędzy nimi, piękna rezerwatów przyrody, a także jedwabiu, teatru i science fiction. Natomiast świetlik w dachu symbolizuje oko złotej maski Sanxigdui – jest niczym portal, który otwiera wrota do nowego wymiaru - mówi Magda Smilońska. Bardzo zależało nam na stworzeniu bezprecedensowej bryły, która sprawia wrażenie jakby lewitowała nad taflą wody i otaczającym ją krajobrazem. Niczym statek kosmiczny. I, sądząc po popularności muzeum wśród mieszkańców, chyba nam się udało.
Zaprojektowanie tak nieregularnej bryły było wyzwaniem, które wymagało zastosowania najnowszych technologii, ale londyńska pracownia Zaha Hadid Architects, której projekt zwyciężył w konkursie, słynie z nowatorskich rozwiązań. Firma jest pionierem w dziedzinie cyfrowego projektowania. Stworzenie tak dynamicznej futurystycznej bryły wymagało użycia oprogramowania do modelowania wielokątowego, które tworzy trójwymiarową symulację budynku.
Budowa muzeum w Chengdu trwała rok
W tym projekcie jednak technologia była kluczem nie tylko do stworzenia ambitnego projektu, lecz także jego niewiarygodnie szybkiej realizacji. Obiekt o powierzchni ponad 59 000 m.kw. - trzy razy większy niż opera w Sydney - powstał w nieprawdopodobnie krótkim czasie. Od rozstrzygnięcia konkursu na projekt do otwarcia muzeum na odbywającą się pod koniec października 2023 roku 81. Światową Konwencję Science Fiction, tzw. Worldcon - upłynęło zaledwie 12 miesięcy.
Budowę rozpoczęto zaledwie dwa tygodnie po wyłonieniu zwycięskiego projektu. Dzięki wykorzystaniu różnorodnych narzędzi cyfrowych udało się tak zoptymalizować harmonogram, że jednocześnie można było prowadzić zarówno prace projektowe, jak i budowlane. Wszyscy, od architektów, przez producentów materiałów, po pracowników budowlanych, pracowali w tym samym czasie.
Muzeum Science Fiction w Chengdu projektu Zaha Hadid Architects. Zdjęcie: Arch Exist
Projekt niewątpliwie był trudny z uwagi na bardzo krótki czas, zaledwie rok, na projekt i wykonanie. Wspólna burza mózgów szybko doprowadziła do powstania koncepcji Gwiezdnej Chmury i zaczął się wyścig z czasem. Bywało, że chińscy wykonawcy budowali szybciej niż nasz zespół rysował plany i detale - opowiada o pracy nad muzeum Magda Smolińska.
Miałam przywilej być związana z tym projektem od pierwszych szkiców do samego końca. Zależało nam na tym, aby ostateczny kształt budynku był jak najbliższy naszej twórczej wizji. Zarządzając niewielkim zespołem w biurze w Londynie oraz koordynując pracę z biurem w Pekinie, zajmowałam się głównie opracowaniem geometrycznej definicji projektu z udziałem naszych lokalnych architektów. Integrowałam parametry inżynieryjne, aby zachować naszą wizję projektową i uniknąć pogorszenia jakości budynku i wrażeń przestrzennych - dodaje architektka.
Tak więc szybka racjonalizacja i optymalizacja projektu z uwzględnieniem informacji od inżynierów i koordynacja z lokalnymi architektami, aby maksymalnie przyspieszyć czas reakcji i rozwiązywania problemów – to były moje główne zadania - mówi Magda Smolińska. I podkreśla, że ten projekt to sukces całego zespołu, który poświęcił wiele godzin i nieprzespanych nocy, aby wyobraźnia mogła stać się rzeczywistością.
Sztuczna inteligencja pomaga przy budowie muzeum
Cyfrowe narzędzia wykorzystano także do analizy parametrów pogodowych i środowiskowych, aby zoptymalizować konstrukcję budynku pod kątem klimatu Chengdu.
Oprogramowanie sugerowało np. wielkość i nachylenie połaci dachu, aby chronić wnętrza przed bezpośrednim działaniem promieni słonecznych. Zastosowanie ekologicznych technologii, jak wspomagające zasilanie panele fotowoltaiczne na dachu, oraz odpowiednie rozmieszczenie przeszkleń, aby maksymalnie wykorzystać światło słoneczne, pozwoliły zminimalizować zapotrzebowanie budynku na energię.
Muzeum Science Fiction w Chengdu projektu Zaha Hadid Architects. Zdjęcie: Arch Exist
Chengdu - tradycja i przyszłość sci-fi
Muzeum zostało otwarte zgodnie z harmonogramem, aby 18 października gościć inaugurację pierwszego w Chinach, a drugiego w Azji Worldconu.
Dave McCarty, wiceprezes Chengdu Worldcon, który organizuje konwencję od dwóch dekad, powiedział CNN, że muzeum w Chengdu to zdecydowanie najlepszy obiekt, w jakim kiedykolwiek odbyła się ta impreza.
Dwudziestomilionowe Chengdu nie jest nowym punktem na mapie świata science fiction. Od 1979 roku w tym mieście wydawany jest poczytny magazyn “Science Fiction World”. Samo muzeum natomiast jest częścią większego projektu nazwanego Miastem Przyszłości. W położonej na obrzeżu miasta dzielnicy Pidu, na powierzchni 4,6 km kw., ma powstać także kompleks uniwersytecko-laboratoryjno-biurowy.
