Działalność architektoniczna w Polsce do lat 80. możliwa była prawie wyłącznie w ramach państwowych przedsiębiorstw projektowo-badawczych zwanych miastoprojektami. Funkcjonowały w każdym większym mieście. Wszystkie podlegały Centralnemu Biuru Projektów Architektonicznych i Budowlanych, którego pierwszą dyrektorką została Helena Syrkus. Miastoprojekty zajmowały się opracowywaniem dokumentacji dla nowych osiedli, szpitali, szkół, zakładów przemysłowych, obiektów kulturalnych. Zatrudniały przy tym nie tylko architektów, lecz także konstruktorów, projektantów zieleni, specjalistów od komunikacji czy instalacji.
Do najbardziej cenionych biur tego typu należał miastoprojekt z Krakowa, na którego czele stał Tadeusz Ptaszycki, przed wojną autor m.in. modernistycznego Domu Harcerza w Warszawie. – Ptaszycki jeździł po całej Polsce i szukał najlepszych architektów i urbanistów. Nie patrzył na pochodzenie ani przynależność partyjną. Wśród nas byli absolwenci znakomitych przedwojennych uczelni, polskich i zagranicznych, harcerze, żołnierze Armii Krajowej, warszawscy powstańcy. Mnie znalazł w Gdańsku (…). Miałem wtedy 27 lat i nawet przez pięć minut nie wahałem się – wspominał okoliczności dołączenia do zespołu Stanisław Juchnowicz (za: Leszek Konarski, „Nowa Huta. Wyjście z raju”, Fundacja Oratio Recta, 2020). Powodem ekscytacji młodego architekta była możliwość projektowania zupełnie od podstaw miasta dla 100 tys. mieszkańców: Nowej Huty. Realizację tego wielkiego założenia rozpoczęto w 1949 roku. Niemal równolegle przy ulicy Kraszewskiego, na tyłach stadionu Cracovii, wystartowała budowa głównej siedziby Miastoprojektu. Czterokondygnacyjny gmach, w którym pracować miało blisko 400 osób, zaprojektował Józef Gołąb. To tu przez kolejne dekady opracowywano koncepcje wielu krakowskich osiedli i kampusu tamtejszej AWF, ale też planu ogólnego dla Bagdadu.
Dziś dawny biurowiec Miastoprojektu należy do firmy SAO Investments, która planuje przekształcić go w miastotwórczy kombinat. Znów, jak w latach świetności, ma być miejscem wymiany pomysłów i inspirujących spotkań. Zespół projektowy sao zaadaptował go na hotel ekskluzywnej sieci Nobu, a obok przewidział nowy obiekt, w którym znajdą się sala kinowa, galeria sztuki, scena teatralna, jazz club i przestrzeń coworkingowa.
OBCHODY 20-LECIA istnienia Miastoprojektu w Krakowie odbyły się w 1969 roku. Zdjęcie: zbiory archiwalne Miastoprojektu.
