„Czarny karnawał” w Muzeum Narodowym w Warszawie. Na ekspozycji prace Wojtkiewicza i Ensora

Wystawa „Czarny karnawał. Ensor/Wojtkiewicz”, którą do 11 stycznia 2026 można oglądać w Muzeum Narodowym w Warszawie, zestawia ze sobą prace dwóch znaczących artystów przełomu XIX i XX wieku – Belga Jamesa Ensora i Witolda Wojtkiewicza. To pierwsza tego typu wystawa w historii warszawskiego muzeum.

„Czarny karnawał” w Muzeum Narodowym w Warszawie. Na ekspozycji prace Wojtkiewicza i Ensora

Witold Wojtkiewicz, Orszak, z cyklu "Z dziecięcych póz", 1908, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, depozyt w Muzeum Narodowym w Warszawie. Zdjęcie: MNW

Witold Wojtkiewicz w dialogu z Jamesem Ensorem

Zarówno James Ensor, jak i Witold Wojtkiewicz w swojej twórczości poruszali problematykę maskarady, teatru, cyrku, sennych marzeń, erotyki i śmierci. Ich prace wyróżniające się fantazją, ironią i groteską są głęboko osadzone w dwóch odmiennych kulturach i środowiskach artystycznych: w modernistycznych kręgach Młodej Belgii i Młodej Polski.

Prezentowane na wystawie dzieła Jamesa Ensora przypominają o tradycji sztuki niderlandzkiej z jej rubasznym poczuciem humoru, przewrotnością i moralizatorstwem. Artysta nawiązuje też do ludowego teatru jarmarcznego i żywego we Flandrii ulicznego karnawału. Witold Wojtkiewicz, zanurzony w świecie baśni i somnambulicznych wizji, odkrywa przed widzem świat kabaretu, teatrzyku Zielony Balonik i krakowskiej szopki.

Witold Wojtkiewicz, Porwanie królewny (Ucieczka) z cyklu "Z dziecięcych póz", 1908. Zdjęcie: Muzeum Narodowe w Warszawie

Kuratorzy wystawy poddają te dwa artystyczne głosy, traktowane w historii sztuki jako osobliwe i wyizolowane zjawiska, przekornej konfrontacji. Pojęcie „czarnego karnawału” pełni tu rolę metafory życia-widowiska, świata na opak, szaleństwa, anarchii, chaosu, a także wolności od norm i konwencji.

Na ekspozycji zaprezentowano niemal 200 prac obu artystów, w tym obrazy, rysunki i grafiki, a wszystko w teatralnie zaaranżowanej przestrzeni. Wystawa została podzielona na kilka kluczowych wątków, ilustrujących najważniejsze obszary malarskiego imaginarium Ensora i Wojtkiewicza, którzy wizualizują uniwersalne problemy sztuki, literatury i teatru przełomu wieków: Lalki, szopka, podłe maski; Zielony Balonik, Karnawał, Na wiec!; Z dziecięcych póz; Thanatos.

Witold Wojtkiewicz, Biedota z choinką, 1902. Zdjęcie: Muzeum Narodowe w Warszawie

Warto zaznaczyć, że „Czarny karnawał. Ensor/Wojtkiewicz” to pierwsza wystawa oparta na współpracy polsko-belgijskiej w Muzeum Narodowym w Warszawie. Oprócz prac Ensora i Wojtkiewicza, wystawę zasiliły również obrazy, rysunki i grafiki innych twórców polskich i belgijskich, współczesnych bohaterom ekspozycji, oraz marionetki, maski i stroje karnawałowe.

Zdjęcie: materiały prasowe

 

Zobacz inne wystawy:


Czytaj więcej